Η μεταξοτυπία αποτελεί αναπαραγωγή πρωτοτύπων έργων τέχνης με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια και λεπτομέρεια, σε ορισμένο αριθμό αντιτύπων και πάντα υπό την επίβλεψη του καλλιτέχνη.
Για να θεωρηθεί μια αναπαραγωγή γνήσιο αντίγραφο, πρέπει κάτω αριστερά να αριθμείται μ’ ένα κλάσμα, ο αριθμητής του οποίου δείχνει τον αύξοντα αριθμό και ο παρονομαστής το σύνολο των τυπωμάτων (τιράζ). Κάτω δεξιά υπογράφεται από τον καλλιτέχνη έτσι ώστε να διασφαλίζεται απόλυτα η αυθεντικότητα και η συλλεκτική αξία του αντιγράφου.
Ο καλλιτέχνης δικαιούται να εκτυπώσει ένα ποσοστό 20% του τιράζ επί πλέον, με την ένδειξη Ε.Α. ή Ε.Ε. ή δοκίμιο.
Οι κανονισμοί αυτοί έχουν ρυθμιστεί σε διεθνή καλλιτεχνικά συνέδρια, για να προστατεύουν τον φιλότεχνο αγοραστή και τον συλλέκτη.
Περισσότερες πληροφορίες για την μέθοδο παραγωγής της μεταξοτυπίας
Η Μεταξοτυπία αποτελεί τη νεότερη μέθοδο εκτύπωσης. Ανήκει όπως και η Λιθογραφία στην επίπεδη φόρμα εκτύπωσης. Ως τεχνική χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην’ Άπω Ανατολή και κυρίως στην Ιαπωνία που γνώριζαν το μετάξι, για να τυπώνουν τα υφάσματα.
Η Δύση ενδιαφέρθηκε για τη Μεταξοτυπία στις αρχές του εικοστού αιώνα. Στα χρόνια του μεσοπολέμου αρχίζει να διαδίδεται σε όλες τις χώρες. Κυρίως όμως μετά το 1950 γνωρίζει τη μεγαλύτερη ανάπτυξή της και σήμερα έχει εξαιρετική άνθηση. Φυσικά, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, την ψηφιακή εκτύπωση, τη φωτοχημική μεταξοτυπία, τη φωτοχαλκογραφία, μια τέτοια εκτύπωση μπορεί να διεκδικήσει τη γνησιότητά της, αρκεί τη συνολική ευθύνη σχεδιασμού και εκτύπωσης να την έχει και να την υπογράφει ο καλλιτέχνης.
Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια νέα μέθοδος καλλιτεχνικής αναπαραγωγής, γνωστή ως Giclée, η οποία έχει σχεδόν εξαντλητικά αντικαταστήσει την παραδοσιακή μεταξοτυπία. Οι εκτυπώσεις Giclée μπορούν να γίνουν με χρήση ανεξίτηλων μελανιών εκατονταετίας (archival pigment-based inks) σε ανθεκτικά χαρτιά Photorag Acid Free, παρέχοντας ευρύ χρωματικό φάσμα και εξαιρετική τονική απόδοση.
Επιπλέον, η χρήση της μεθόδου Giclée εξοικονομεί αρκετό χρόνο.
Τρόπος κατασκευής παραδοσιακής μεταξοτυπίας
Πάνω σε ένα τελάρο που η επιφάνειά του είναι από μεταξωτή γάζα σκεπάζονται τα μέρη που δεν πρέπει να τυπωθούν. Τοποθετείται κατόπιν σχηµατική παράσταση της µεταξοτυπικής εκτύπωσης το χαρτί κάτω από το τελάρο και περνώντας με ειδική σπάτουλα το μελάνι εκτύπωσης με πίεση πάνω στο τελάρο, τα ακάλυπτα μέρη του σχεδίου αφήνουν το μελάνι να περάσει και να τυπωθεί πάνω στο χαρτί.
Τρεις είναι οι βασικές τεχνικές της Μεταξοτυπίας:
Η μέθοδος στένσιλ: ο καλλιτέχνης κόβει σε ένα πολύ λεπτό χαρτί τις φόρμες του σχεδίου του και το στερεώνει κάτω από την επιφάνεια του τελάρου ώστε το μελάνι να περάσει εκεί που το χαρτί είναι κομμένο.
Η μέθοδος της γόμας:µε τη βοήθεια της γόμας ο καλλιτέχνης σχεδιάζει επάνω στην επιφάνεια του τελάρου. Η γόμα κλείνει τους πόρους της γάζας, έτσι ώστε το μελάνι να περάσει από τις ακάλυπτες από τη γόμα περιοχές.
Η μέθοδος μεταφοράς: αφού πρώτα το τελάρο περαστεί με ένα φωτοευαίσθητο µίγµα ο καλλιτέχνης τοποθετεί επάνω σε αυτό ζελατίνες ή films στα οποία έχει σχεδιάσει και φωτίζει το τελάρο. Το φως σκληραίνει τη φωτοευαίσθητη ουσία στα ακάλυπτα λευκά μέρη του σχεδίου ενώ αφήνει ανοιχτούς τους πόρους της γάζας στα σημεία που καλύπτονται από τις σχεδιασμένες ζελατίνες. Έτσι μπορεί το μελάνι να περάσει και να τυπωθεί η εικόνα πάνω στο χαρτί.
Σήμερα το μετάξι στο τελάρο έχει αντικατασταθεί από πολύ λεπτές συνθετικές γάζες.
*Βιβλιογραφία: Το Γνήσιο Χαρακτικό Έργο. Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος.
